Socijalistička partija Srbije osnovana je 16-18. jula 1990. godine. Na Osnivačkom kongresu usvojene su programske osnove i Statut kojim je SPS legitimisana kao savremena partija leve orijentacije. Na Osnivačkom kongresu su izabrani Slobodan Milošević za predsednika Partije, Glavni odbor, Statutarna i Nadzorna komisija.
Najviši organ Socijalističke partije Srbije je Kongres i, po pravilu, održava se svake četvrte godine.
Socijalistička partija Srbije je profilisana kao moderna, državotvorna partija levice čije programske osnove su socijalna pravda i demokratski socijalizam.
SPS je opredelјena za tržišnu ekonomiju i socijalnu pravdu, privatizaciju privrede, demokratizaciju društva i integraciju naše zemlјe u Evropsku uniju.
SPS se bori za jedinstvenu, stabilnu i demokratsku Srbiju, koja uspeva da izrazi i ostvari osnovne nacionalne i državne interese, obezbeđuje slobodu za sve građane, garantuje lјudska i manjinska prava svim nacionalnim zajednicama koje u Srbiji žive po najvišim evropskim standardima.
SPS želi da stvori moderno demokratsko i pravedno društvo, sa otvorenim perspektivama za jedan novi i bolјi poredak:
– demokratsku državu kao garanta mira i razvoja lјudskih i građanskih prava i sloboda – politička, socijalno-ekonomska i kulturna;
– društvo socijalne pravde koje će izaći iz siromaštva, obezbediti uravnotežen materijalni položaj i mogućnost razvoja i bolјeg života svakom pojedincu;
– društvo koje garantuje prava lјudi na rad, zdravstvenu zaštitu, obrazovanje i socijalnu zaštitu svima onima kojima je potrebna;
– društvo u kome će svako da živi od rezultata svoga rada i u kome je socijalna sigurnost stabilna;
– društvo u kome građani mogu ravnopravno da donose i ostvaruju svoje odluke – u kome se garantuju jednaki uslovi za život građana bez obzira na njihov socijalni i materijalni status i poreklo;
– državu koja razvija dobrosusedske odnose na principima ravnopravnosti, nemešanja, uzajamnog uvažavanja i nepromenlјivosti međunarodno priznatih granica;
– državu koja će, poštujući svoje nacionalne i državne interese i čuvajući svoj identitet, biti ravnopravni učesnik regionalnih i evropskih integracija volјom građana.
Borba za Kosovo i Metohiju u okviru Srbije ostaje vrhunsko nacionalno i državno pitawe. SPS je za miroqubivo političko rešewe u obliku autonomije, a protiv rešewa koja ugrožavaju suverenitet i teritorijalni integritet Srbije , a koja su suprotna Rezoluciji SB 1244.
SPS je protiv autonomaško-separatističkih snaga koje od Vojvodine hoće da naprave državu. SPS je za jedinstvenu Srbiju sa dve autonomne pokrajine i za njihovu punu afirmaciju, a protiv je cepanja i federalizacije Srbije.
Socijalistička partija Srbije danas ima oko 200 hilјada članova, organizacije u autonomnim pokrajinama Vojvodini i Kosovu i Metohiji, opštinske organizacije u svim opštinama u Republici, i oko 5 hilјada mesnih organizacija, odnosno organizaciju u skoro svim mesnim zajednicama. SPS ima organizacije i u brojnim državama u Evropi, koje deluju u skladu sa zakonodavstvima svake od zemalјa u kojoj su osnovane.
U članstvu SPS su pripadnici svih nacionalnih manjina.